Zerdeçal Hakkında Merak Ettiğin Her Şey

Güneydoğu Asya’ya özgü bir bitki olan zerdeçal, zencefil ailesine ait çiçekli bir bitkidir. Bizim aşina olduğumuz, çaylarda ve baharat olarak kullandığımız zerdeçal ise bitkinin köksapı denilen ve yer altında bulunan bölgesi. Aslında hiç zerdeçal tüketmediğini zanneden biri bile köri sosunda bulunması nedeniyle bilmeden zerdeçal tüketiyor olabilir. Evet, köri sosuna o belirgin turuncumsu rengini veren bileşen zerdeçalın ta kendisi. (1)

Tarihte kullanımı oldukça eskilere dayanan bu bitki geleneksel Hint tıbbı olan Ayurveda’da şifalı özellikleri nedeniyle önemlidir. Buna ek olarak Geleneksel Çin tıbbı gibi Asya’dan gelen diğer tıp sistemlerinde de kullanımı vardır. Günümüzde daha ziyade besin takviyesi olarak kullanılan zerdeçal, artrit, solunum yolu sıkıntıları, alerji, karaciğer rahatsızlıkları ve sindirim sorunları gibi birçok rahatsızlığa karşı besin takviyesi olarak kullanılıyor. (2)

Zerdeçalın etken maddesi olan kurkuminin yaşlanmayı önleyici etkileri bulunduğu düşünülüyor. (3) Ayrıca yapılan araştırmalarda zerdeçalın serbest radikallerin yol açtığı hücre hasarını azaltmaya yardımcı olduğu da gözlemlenmiş. (4) Ancak kesin bir kanıya varmak için çok daha fazla araştırmaya ihtiyaç var.

Zerdeçalın Besin Değeri

Zerdeçalın içerisindeki en önemli aktif bileşen kurkumindir. Esasen sağlığa yönelik birçok faydası, içerisindeki kurkumin ve kurkuminoidlerle ilişkilidir. Zaten zerdeçalın sarı rengini veren de kurkumindir. Bir yemek kaşığı zerdeçal tozunun sahip olduğu besin değerlerini şöyle sıralayabiliriz (5):

● 29 kalori

● 0.91 gram protein

● 0.31 gr yağ

● 6.31 gr karbonhidrat

● 2.1 gr lif

● 0.3 gr şeker

● Günlük manganez ihtiyacının yüzde 26'sı

● Günlük demirin yüzde 16'sı

● Günlük potasyumun yüzde 5'i

● Günlük C vitamininin yüzde 3'ü

Zerdeçalın Faydaları Nelerdir?

Zerdeçalın sağlığa yönelik faydaları içerisinde bulunan kurkumin isimli kimyasal madde ile ilgili. Özellikle doğal ve bitkisel yöntemlerle sağlığını korumak ve şifa bulmak isteyenler çok eski zamanlardan beri zerdeçala sıklıkla başvurur.

Bazı bilimsel araştırmalar zerdeçalın artrit gibi rahatsızlıklarda ağrıyı azaltıcı etki gösterebileceğini ortaya koyuyor. (6) Ağrıya yönelik etkileri sadece artrit ile de kısıtlı değil; bazı araştırmalar diş çekimi sonrası ağrıların azalmasında faydalı olduğunu gösterirken (7) bazı araştırmalar da kadınlarda görülen ve PMS denilen adet öncesi sendromunda baş ağrısı ve bel ağrısı gibi ağrıların ve göğüslerde hassasiyetin azaltılmasında etkili olabileceğini gösteriyor. (8)

Zerdeçalın kalp sağlığını desteklediği (11), hafıza üzerinde olumlu etkileri olduğu (12), güçlü bir antioksidan olması sebebiyle oksidatif stresi azaltmaya yardım ettiği ve serbest radikallerin etkilerini nötrlemeye yardımcı olduğu da gözlemlenenler arasında. (13)

Zerdeçalın faydaları bunlarla da sınırlı değil; bağışıklık sistemini güçlendirmeye yardımcı olan bu bitki sayesinde vücudun enfeksiyonlara ve hastalıklara karşı direnci de artıyor. (14) Bağışıklığın hem fiziksel hem de ruhsal sağlık için ne kadar önemli olduğu düşünüldüğünde, zencefilin bu özelliğinden yararlanmak kesinlikle dönemsenmeli.

Zerdeçal Nasıl Kullanılır?

Zerdeçalın kullanım alanları oldukça geniş. Körinin temel bileşenlerinden biri olduğunu zaten söylemiştik. Yemeklere hardal benzeri bir aroma verdiği için özellikle Asya mutfağında oldukça sık tercih edilir. Hafif keskin ve acı tadı birçok yemeğe lezzet katar. Genelde tuzlu yemeklerde tercih edilmekle beraber kek türü tatlılarda da kullanılması mümkün. Aslında bu tamamen kişinin damak tadına bağlı olarak değişebilecek bir tercih. Yoğurda tat katması için kullanılabileceği gibi ekmeklere, bisküvilere ve hatta süt ürünlerine dahi katılarak tüketilebilir. (9)

Zerdeçal, Hint tıbbında eski dönemlerden beri şifalı özellikleri için kullanılır. Tamil Nadu ve Andhra Pradesh'te, Tamil-Telugu evlilik ritüeli için hazırlanan Thali kolyesinde iple bağlanmış kurutulmuş zerdeçal kullanılır. Yani mutfakta baharat olarak kullanımının ve şifalı özelliklerinin yanı sıra farklı kültürlerin ritüellerinde de yeri var. (10)

Sen de zerdeçalın lezzetinden ve besin değerlerinden faydalanmak için bu baharatı birçok farklı şekilde kullanabilirsin. Örneğin kırdığın yumurtaya baharat olarak ekleyebilirsin. Pilavlara eklediğin zerdeçal ile hem hoş bir lezzet hem de hoş bir görüntü elde edebilirsin. Sebze sotelerin üstüne baharat olarak serpebilirsin.  Çorbalarda baharat harika bir aroma ve lezzet garantisi sağlar. Sağlıklı smoothielere eklenen zerdeçal keskin bir tat verir. Ve tabii ki çaylarına zerdeçal katabilir ve rahatlatıcı etkilerinden faydalanabilirsin. 

Kış aylarında ballı çayına katacağın zerdeçal da ideal bir kış çayı için ihtiyaç duyduğun son dokunuş olabilir. Ancak tek başına acı, ekşi bir tada sahip bu bitkinin çayının sahip olduğu aroma sana fazla keskin geliyorsa, zerdeçalı farklı karışımlarla bir arada kullanarak zevkine göre özelleştirebilirsin. Örneğin bunun için Herby Girly Tea’ye bakabilirsin.

Zerdeçal Lezzeti Girly Tea’de!

Herby ürünleri arasında doğanın şifalı bitkilerinden zerdeçalı bulabileceğin özel bir çay var: Girly Tea. Bu lezzetli çay, içerisindeki kırmızı yonca, civanperçemi, mayıs papatyası, çoban çantası, karahindiba, söğüt kabuğu, gül, çarkıfelek meyvesi aroması ve tabiki zerdeçalın gücüyle özel günlerini daha mutlu ve rahat geçirmen için yanında. Sana da çayının tadını ve anın keyfini çıkarmak kalıyor.

Kaynakça:

1-https://www.drugs.com/npc/turmeric.html

2-https://www.nccih.nih.gov/health/turmeric

3-https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/20205886/

4-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6835707/

5-https://www.medicalnewstoday.com/articles/306981#nutrition-of-turmeric

6-https://link.springer.com/article/10.1208/s12248-012-9432-8

7-https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1111/joor.12679

8-https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S096522991500059X?via%3Dihub

9-https://web.archive.org/web/20181009173035/http://epaper.timesofindia.com/Repository/getFiles.asp?Style=OliveXLib%3ALowLevelEntityToPrint_TOI&Type=text%2Fhtml&Locale=english-skin-custom&Path=TOIGO%2F2008%2F08%2F16&ID=Ar00401

10-https://www.thedailystar.net/a-bangladeshi-wedding-journal-49457

11-https://www.mdpi.com/2077-0383/9/3/746/htm

12-https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S1064748117305110?via%3Dihub

13-https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17569207/

14-https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/17211725/

Bu sitede bulunan metinler, görseller, öneriler ve diğer materyaller bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbiri tıbbi bir tavsiye değildir. Ayrıca bu sitedeki hiçbir içerik profesyonel teşhis ve tedavinin yerini alamaz. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, yeni bir beslenme, diyet programı deneyecekseniz lütfen önce doktorunuza başvurunuz.

Bu sitede yer alan metinlerdeki bilgiler, referansları verilen kaynaklara aittir.