Neden Siyah Havuç Yemelisin?
Kış sebzelerinin vazgeçilmezlerinden olan havucun en çeşitli olarak bulunduğu bölgenin Afganistan olduğu ve dünyaya buradan yayıldığı tahmin ediliyor. Daha da ilginci havuç, turuncu renkle özdeşleşmiş olmasına rağmen, ilk havuçların beyaz, sarı ve pembe renkte olduğu, turuncu havuçların ise 17. yüzyılda Hollanda’da üretildiği biliniyor.
Ülkemiz havuç üretiminde dünyadaki ilk 10 ülke arasında yer alırken, siyah havuç üretiminde ise dünyadaki ikinci büyük üretim merkezi olarak kabul ediliyor. (1) Bu besleyici sebzenin günümüzde siyah, kırmızı ve sarı gibi birçok çeşidi bulunuyor ancak sofralarımızda görmeye alışık olduğumuz havuç bildiğin gibi turuncu renkte olanı. Bu ezberi bozmak üzere sana siyah havuç hakkında bilmen gerekenleri anlattığımız bir yazı hazırladık.
Besin değerleri açısından son derece zengin bu özel havucun özellikleri, besin değerleri, sağlığa yönelik faydaları ve kullanım şekli ile ilgili olarak merak ettiklerini bu yazıda bulabilirsin.
Siyah Havuç ile İlgili Bilinmeyenler
Mor havuç olarak da bilinen siyah havuç (daucus carota subspecies sativus), havucun siyah renkli olan ve daha çok Çin ve Hindistan'da bulunan türü. Havucun çeşitli renklerde ortaya çıkması esasen içerisinde bulunan bileşiklerin yoğunluğundan kaynaklanıyor. Sebzelerin mor ve koyu renkli olanlarının antioksidanlar açısından son derece zengin olduğunu daha önce duymuşsundur. İşte aynı durum siyah havuç için de geçerli.
Siyah havucun ayırt edici rengi onun tat bakımından da diğer havuçlardan farklılaşmasına yol açar. Havuçlar genellikle tatlı bir tada sahip olur; siyah havuçsa tatlılığının yanında hafif acımsı bir aromaya da sahiptir. (2) Siyah havuca yoğun rengini veren antioksidan maddenin ismi ise antosiyanin. Bu koyu mor, siyah rengin sorumlusu antioksidan havuca yoğun bir renk katmaktan çok daha fazla etkiye sahip. Şimdi siyah havucun besin değerlerine ve sağlığa yönelik faydalarına biraz daha yakından bakalım.
Siyah Havucun Besin Değerleri
Havucun tüm türleri besin değerleri açısından oldukça zengin. Turuncu havuçların çok iyi bir beta karoten kaynağı olduğunu vurgulamalıyız. Beta karoten bitkilerdeki A vitamini öncüsü olarak bilinir. Mor veya siyah havuç ise bir antioksidan olan antosiyanin açısından son derece zengindir. (3). Hatta siyah havuç antioksidanlar açısından turuncu havuca göre dört kat daha zengin.
Polifenoller olarak adlandırılan antioksidanlar grubunda bulunan antosiyaninler, vücuttaki iltihaplanmaya karşı koruma sağlayabilir. Enflamasyon olarak da bilinen iltihaplanma, sağlık sorunlarının altında yatan bir etken olduğu için siyah havucun vücudu hastalıklara karşı korumaya yardım ettiğini söyleyebiliriz. (4)
Ayrıca 100 gram siyah havuçta bulunan bazı vitamin değerlerini de şöyle sıralayabiliriz;
● K vitamini 13.2 mg
● C vitamini (5.9 mg)
● B6 vitamini (0.138 mg)
Siyah Havucun Diğer Faydaları
Yoğun rengiyle dikkat çeken siyah havucun içerisinde bulunan fitokimyasallar vücudun direncini arttırabilir ve hastalıklara karşı koruma sağlayabilir. İçerisindeki polifenoller ve antosiyaninler kalp sağlığını korur ve kilo kontrolüne yardımcı olabilir. (5) İşte siyah havucun faydalarına detaylı bir bakış:
● Kilo kontrolüne yardımcı olabilir: Sebze tüketmenin kilo kontrolüne olan etkisini hepimiz az çok biliyoruz. Sebzeler hem düşük kalorili olmaları hem de kalorili yiyeceklere olan ihtiyacı azaltmaları ile etkilidirler. Kalorisi yüksek atıştırmalıklar yerine sebzeleri tercih ederek hem besin değerleri yüksek gıdalar tüketebilir hem de daha düşük kalorili beslenebilirsin. Buna ek olarak bilimsel araştırmalar da her gün havuç tüketmenin doygunluk sağlamaya ve kilo vermeye yardımcı olduğunu gösteriyor. (6)
● Bağırsak sağlığını koruyabilir: Sebzelerin lifli yapıları sayesinde bağırsak düzenleme özelliği olduğu birçok araştırma ile kanıtlanmış. Mor havuç hem antioksidan içeriğinin yoğun olması hem de lifli yapısı sayesinde bağırsak sağlığını optimum düzeye getirebilir. Yapılan araştırmalar da mor havucun enflamasyon azaltıcı etkilerini doğrular nitelikte. Bağırsaklarda enflamasyonun azalması bağırsak sağlığının iyileşmesi anlamına geldiği için mor havuçtan zengin beslenmek bu açıdan fayda sağlayabilir. (7)
● Oksidatif stresi azaltmaya yardımcı olur: Yapılan bazı araştırmalar siyah havucun oksidatif strese ve hücre hasarına karşı vücudu korumaya yardım ettiğini gösterdi. (9)
● Göz sağlığını destekler: Siyah havucun içerisinde bulunan antosiyaninler ve luteinin göz sağlığı için iyi olduğu bilinir. (10)
● Kalp sağlığını destekler: Mor havuç, kan basıncı, kolesterol ve kan şekeri seviyelerini iyileştirerek kalp sağlığına da fayda gösterir. (8) Yüksek tansiyon, yüksek kolesterol ve yüksek kan şekeri seviyeleri kalp ve damarlara zarar vererek kalp sağlığını olumsuz etkiler. Diyetine mor havuç gibi kalp dostu sebzeler katarak kalp sağlığını koruyabilirsin.
Siyah Havuç Nasıl Kullanılır?
Siyah havuç, turuncu havucun kullanım alanlarının birçoğuna sahip. Bu besin deposu havucu salatalardan yemeklere kadar birçok şekilde değerlendirmen mümkün. İşte siyah havucun faydalarından yararlanmak için kullanabileceğin yöntemler:
● Salatalara ekleyebilirsin. Böylece salatalarının hem besin değeri hem de aroması zenginleşecektir.
● Baharatlarla beraber soteleyebilirsin. Tabii bunun için yağ kullanmayı da ihmal etme. Baharat olarak özellikle tuz ve karabiberi tercih edebilirsin.
● Rendeleyerek keklere veya poğaçalara ekleyebilirsin.
● Sadece dilimleyerek atıştırmalık olarak tüketebilirsin. Bunun için yanına sevdiğin bir sosu ekleyebilirsin.
● Antosiyanin konsantrasyonundan faydalanmak için taze havuç suyu olarak tüketebilirsin. Bu şekilde tıpkı turuncu havuç suyu gibi smoothie veya sebze meyve içeceklerine de karıştırabilirsin.
● Turuncu havuç gibi yemeklerde kullanabilirsin.
● Sebze kızartmalarına ya da sotelerine çeşit katması açısından ekleyebilirsin. Daha sağlıklı bir alternatif olarak fırın kızartmayı tercih edebilirsin.
● Çorbalara ekleyebilirsin.
Antioksidanların Gücünü Herby Çaylarıyla Yudumla!
Siyah havuç güçlü bir antioksidan kaynağı. Serbest radikallere karşı vücut direncini artıran, oksidatif stresi azaltarak hücre hasarı oluşma riskini azaltmaya yardım eden antioksidanların yararlarını siyah havucun yanı sıra birçok meyve, sebze ve bitkiyle de kuşanabilirsin. Bu konuda Herby çayları sana yardıma hazır. Antioksidan özelliği açısından zengin birçok bitkiyi, en doğal ve faydalı halleriyle özel olarak harmanlayan bu çaylar, dört mevsim sağlığını desteklemeye hazır. Ayrıca Herby çayları arasında C vitaminiyle desteklenen Bodyguard Tea ve Kara Mürverli Destek Çayı da, vücut direncini artırmak için birebir.
Kaynakça:
1-https://www.researchgate.net/publication/338159850_Black_Carrot-A_Rich_Source_of_Anthocyanins
2-https://healthiersteps.com/black-carrot/
3-https://www.organicfacts.net/black-carrot.html
4-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5867604/
5-https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0924224416306422
6-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5389022/
7-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5894789/
8-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5133877/
9-https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0946672X15300304
10-https://www.healwithfood.org/health-benefits/purple-carrots-nutrition-vs-orange-cultivars.php
Bu sitede bulunan metinler, görseller, öneriler ve diğer materyaller bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbiri tıbbi bir tavsiye değildir. Ayrıca bu sitedeki hiçbir içerik profesyonel teşhis ve tedavinin yerini alamaz. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, yeni bir beslenme, diyet programı deneyecekseniz lütfen önce doktorunuza başvurunuz.
Bu sitede yer alan metinlerdeki bilgiler, referansları verilen kaynaklara aittir.