Kahveye Rakip Bir Çay: Güney Amerika’nın Kafein Bombası Mate Çayı
Mate çayı popülaritesi asla azalmayan çaylardan biri. Zira mate gibi içerisinde kafein bulunan uyarıcılar dünyanın neredeyse her yerinde popüler olan içecekler arasında. Güney Amerika’ya özgü uyarıcı özellikleri olan bu çay da yerba mate bitkisinin yapraklarından ve gövde bölgesinden elde edilen geleneksel bir içecek. Hem kafein tutkunuysan hem de doğanın şifalı bitkilerini sağlıklı yaşam bileşenlerine eklemeyi seviyorsan mate çayına bayılacaksın.
Bu yazıda Paraguay çayı olarak da bilinen mate çayı hakkında merak ettiğin tüm soruları cevaplamaya çalışacağız.
Mate Nedir?
Mate, Ilex paraguariensis isimli bitkinin yaprak ve dallarından elde edilen bir içecek. Yerba mate ağacı Arjantin, Paraguay, Uruguay ve Brezilya'da sık rastlanan bir bitki. Bu nedenle bu bölgelerde mate içeceği oldukça popüler. (1) Hafif acımsı aromasıyla ayırt edici bir lezzet sunan mate, özellikle ayılmak için kahveye ihtiyaç duyan fakat çayın sağlığa yönelik faydalarından da vazgeçemeyenler için ideal bir seçim.
Mate içeceğinin yapılması için öncelikle yerba mate bitkisinin genellikle yaprakları ve dalları kurutulur. Kurutma işleminden sonra sıcak suda bekletme aşamasına geçilir ve bitki çayı hazırlanır. Hem sıcak hem de soğuk olarak tüketilebilen mate, hatırı sayılır miktarda kafein içermesinden dolayı kahvenin muadili olmaya aday. (2) Kahvenin güçlü uyarıcı etkilerinin yanı sıra çayın sağlık açısından faydalarını ve çikolatanın tadının verdiği hazzı aynı potada eritmesi ise onu özel kılıyor.
Mate çayı geleneksel olarak su kabağından oyulmuş bir bardakta servis edilir ve bu çay bombilla adı verilen metal bir pipetle içilir. Ancak günümüzde hem bardağın hem de pipetin farklı malzemelerden üretilen alternatifleri mevcut.
Mate Çayının Faydaları
Yüzyıllardan beri Güney Amerikalılar tarafından zevkle tüketilen matenin bilimsel araştırmalarla desteklenen sağlığa yönelik birçok faydası var. Bununla beraber sağlık profesyonelleri matenin bu faydalarının daha geniş çaplı bilimsel araştırmalar ve sağlam kanıtlarla desteklenmesi gerektiğini düşünüyorlar. İşte matenin öne çıkan faydaları:
● Antioksidanlar ve besin maddeleri açısından zengindir: Vitamin ve minerallerin yeterli miktarda alınması bağışıklık sistemi dahil olmak üzere vücudun normal fonksiyonlarının sağlanması için oldukça önemli. Bunun için doğru bir diyet programı düzenlemen şart. Mate iyi bir magnezyum, C vitamini ve çinko kaynağıdır. Aynı zamanda sağlığa yönelik olumlu etkileri ve kronik hastalıkların önlenmesine yardım etmesiyle de bilinen antioksidanlar açısından zengindir. (3) Örneğin içerisinde bulunan polifenoller birçok hastalığın önlenmesinde etkili olabilir. Ayrıca saponinler açısından da zengindir ki bu bileşiklerin antienflamatuvar yani iltihap azaltıcı etkileri vardır. (4)
● Mate çayı metabolizmanı hızlandırarak kilo vermene yardımcı olabilir: Zayıflamak isteyenler genellikle diyet ve sporla yetinmez. Diyetini daha etkili hale getirmek ve kilo verme sürecini kısaltmak için diğer yollarında arayışına girerler. Mate bu noktada umut vadeden bitki çaylarından birisi. Aslında ‘’mate çayı zayıflatır mı’’ sorusunun ne kadar sık sorulduğunu bildiğimiz için bu faydasından mutlaka bahsetmek istedik. Mate, içerisinde bulunan kafein sayesinde sindirim sistemini uyarır, mide ve kalın bağırsağın daha hızlı çalışmasını sağlar. Bazı bilimsel araştırmalar matenin kilo verme üzerindeki olumlu etkilerini doğrular nitelikte. Bu araştırmalardan birinde 12 hafta boyunca günde 3 gram mate takviyesi alındığında vücut yağ kütlelerinde normalden daha fazla düşüş olduğu ve bel-kalça oranında azalma olduğu tespit edilmiş. (5)
● Kalp sağlığını koruyabilir: Yoğun besin ve antioksidan içeriği mate bitkisi, kalp sağlığına da iyi gelebilir. Aslında bu iyi etkilerini antioksidan özellikleri olan polifenollere ve kafeoil türevlerine borçlu. (6) Kolesterol seviyelerini azaltıcı etki göstermesi de kalp sağlığına yönelik olumlu etkilerinden biridir. (7) Kolesterol seviyelerinin yüksek olması ile ilgili endişelerin varsa mate çayının şifalı özelliklerinden faydalanmak isteyebilirsin. Tabii bu özelliklerinden maksimum düzeyde yararlanmak için her gün düzenli olarak mate çayı içmelisin.
● Fiziksel performansı artırabilir: Mate çayı, içerisindeki besin maddeleri ve yoğun kafein miktarı sayesinde fiziksel performans üzerinde de olumlu etkiler gösterebilir. Bazı araştırmalar matenin egzersiz esnasında vücudun dayanıklılığını artırdığını gösteriyor. Böylece egzersiz esnasında daha az yorulur ve egzersiz süresini artırarak daha fazla kalori yakabilirsin. (8) Başka bir araştırmada ise egzersiz süresi aynı olmasına rağmen egzersiz öncesi 1 gram yerba mate takviyesi alınmasıın %24 daha fazla yağ yakılmasını sağladığı gözlemlenmiş. (9)
● Bağışıklık sistemini destekleyebilir: Matenin bağışıklık destekleyici özellikleri yoğun antioksidan, vitamin ve mineral içeriğine dayanıyor. Esasen bağışıklık sistemimizin normal fonksiyonlarını yerine getirmesi birçok besin maddesinin vücudumuzda yeteri kadar bulunmasına bağlıdır. Bu nedenle yediklerimiz ve içtiklerimiz besin değerleri açısından mümkün olduğunca zengin olmalı. Matenin içerisinde bulunan C vitamini, E vitamini, selenyum ve çinko bu açıdan önemli besin maddeleri ancak onun esas etkisi antioksidan özellikleri olan saponinlere dayanıyor. (10)
● Kan şekerini düzenlemeye yardımcı olabilir: Kan şekeri seviyelerin kontrolden çıkıyorsa veya insülin direnci gibi rahatsızlıklar yaşıyorsan mate çayını mutlaka denemelisin. Bazı bilimsel araştırmalar matenin kan şekeri kontrolünün düzenlenmesine yardımcı olabileceğini ve böylece anti-diyabetik etki gösterebileceğini düşündürüyor. Matenin kan şekeri seviyelerindeki olumlu etkilerini gösteren araştırmalar diyetten kaynaklanan obeziteye karşı etkili olduğunu da gösteriyor. (11)
Mate Gücünde Herby Çayları İçin Çok Seçenek Var!
Doğanın şifalı gücünden en üst düzeyde faydalanman için Herby çayları özel olarak en faydalı bitkileri bir araya getiriyor. Mate bitkisinin gücünü kuşanmış çayları da Herby ailesinde bulabilirsin. Herby Fit Tea, Fit Tea Kırmızı Meyveli, Detox Tea ve Skinny Tea sana hem matenin gücünü hem de şifasını sunmaya hazır. Formunu korumak, hafiflemek, arınmak, daha enerji dolu ve mutlu hissetmek için bu fonksiyonel çaylardan yararlanabilirsin.
Kaynaklar:
1-https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/j.1750-3841.2007.00535.x
2-https://www.britannica.com/topic/mate-beverage
3-https://www.webmd.com/diet/health-benefits-yerba-mate#1
4-https://www.healthline.com/nutrition/8-benefits-of-yerba-mate#TOC_TITLE_HDR_3
5-https://bmccomplementmedtherapies.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12906-015-0859-1
6-https://www.scielo.br/j/bjmbr/a/C6nZ3vqVhjSspFKQfyyCHpw/?lang=en
7-https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/19694438/
8-https://www.researchgate.net/publication/320918036_Metabolic_and_Performance_Effects_of_Yerba_Mate_on_Well-trained_Cyclists
9-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4190939/
10-https://www.healthline.com/nutrition/8-benefits-of-yerba-mate#TOC_TITLE_HDR_8
11-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3315195/
Bu sitede bulunan metinler, görseller, öneriler ve diğer materyaller bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbiri tıbbi bir tavsiye değildir. Ayrıca bu sitedeki hiçbir içerik profesyonel teşhis ve tedavinin yerini alamaz. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, yeni bir beslenme, diyet programı deneyecekseniz lütfen önce doktorunuza başvurunuz.
Bu sitede yer alan metinlerdeki bilgiler, referansları verilen kaynaklara aittir.