Bir Türlü Erimeyen Göbeğinin Nedeni Kortizol (Stres Hormonu) Olabilir mi?

Kortizol hormonunu daha önce duyduğuna eminiz. Peki ne işe yaradığını biliyor musun? Bu hormon, fiziksel ya da duygusal olarak herhangi bir tehditle karşılaştığında, vücudunun tehdit faktörüne doğal bir yanıtı olan stresi kontrol altına almaya yarayan steroid hormondur. Stres seviyen normal düzeylerde ise kortizol hormonun vücut tarafından dengelenir ancak çok fazla strese maruz kalmak hayatının bir parçası olmaya başladıysa vücudunda kortizol seviyeleri yükselebilir. Bu durum birçok sağlık sorununa yol açar; kilo artışı da bunlardan biridir. İşte "stres göbeği” tabiri de buradan gelir.

Stres göbeği, uzun süre boyunca maruz kalınan stresin vücudumuza verdiği zararlardan biri. Herkes zaman zaman stresten muzdarip olsa da bu durum uzun vadeli olduğunda hem zihinsel hem de fiziksel olarak ciddi sonuçlara yol açabilir. Uzun vadeli stres veya kronik stres bozukluğu özellikle bel bölgesinde yağlanmaya neden olarak hem sağlık sorunları riskini arttırır hem de fiziksel olarak istenmeyen bir görüntü ortaya çıkarır. Stres ile ilgili ciddi rahatsızlıklar arasında tip 2 diyabet, kalp hastalıkları ve solunum sorunları bulunur. Bu yazımızda stres ve göbek yağı arasındaki ilişki hakkında merak ettiğin soruları cevaplandırmaya çalışacağız.

Stres Göbeği Nedir ve Neden Olur?

Stres göbeği, bir hastalık ismi olmamakla beraber hastalıklara neden olabilecek ciddi bir sorun. Stres ve hormonlar insanın psikolojik durumunu ve vücuttaki yağ dağılımını etkileyebilecek olan faktörlerdir. Stres ve göbek yağı ile ilişkili olarak kortizol hormonu önemlidir. Bilimsel araştırmalar da bu hormon ile obezite ve bel bölgesinde yağlanma arasında ilişki olduğunu ortaya koyuyor. (1)

Kortizol, böbrek üstü bezlerinde üretilen, kan şekerinin düzenlenmesine ek olarak birçok metabolizma faaliyetinde görevleri olan bir hormon. Stresli bir olay yaşadığımız zaman kortizol seviyelerimiz artar. Bu artışın nedeni bu stresli olayla baş edebilmemizi sağlayacak enerjiyi ortaya çıkarmaktır. Yani bu hormonal değişiklikler sayesinde stresli durumla baş etmek için daha dirençli hale geliriz.

Esasen strese neden olan bir durum esnasında salgılanan adrenalin ve kortizol gibi hormonlar sayesinde ‘‘savaş ya da kaç’’ tepkisi oluşur. Bu tepki, var olan tehlikeyle savaşacak veya o tehlikeden kaçacak tepkiyi vermemiz konusunda bizi tetikler. Yani kortizol hormonunun salgılanması kısa vadede son derece önemlidir ancak uzun süreli stres neticesinde sürekli yüksek kortizol seviyelerine maruz kaldığımız zaman kan basıncı ve kan şekeri seviyelerimiz artar ve kilo almaya başlarız. (2)

Savaş ya da kaç tepkisi bizi hayatta kalma moduna sokar. Bu baskı neticesinde aşırı yeme isteği ortaya çıkar. Bunun nedeni baskı altında stresle mücadele ederken vücudumuzun çok fazla kalori harcadığımızı düşünmesidir. Neticede ihtiyacımız olmadığı halde bu kalorileri geri almak isteyen vücudumuz yemek yeme ihtiyacına dair sinyaller verir. Kortizol hormonu arttığında kanımızdaki insülin seviyeleri yükselirken kan şekeri düşer. Kan şekerindeki ani düşüşler neticesinde, kan şekerini yükseltecek şekerli şeyler yemek isteriz. Bu durum kronik olarak sürekli gerçekleştiğinde kilo almamak olanaksızdır. (3)

Stres Göbeğinden Kurtulmak İçin Yapabileceğin 5 Şey

● Sağlıklı beslen: Sağlıklı beslenme genel olarak kilo kontrolünün sağlanması ve vücut direncinin arttırılarak hastalıkların önlenmesi için uygulanabilecek ilk önlemlerden biri. Eğer sağlıklı beslenmek ve dengeli bir diyet uygulamak istiyorsan mutlaka sebze, meyve, sağlıklı protein kaynakları ve rafine olmayan yağlar tüketmeye özen göstermelisin. Özellikle B vitaminleri stresle baş etmene yardımcı olur. Diyetine B vitaminleri açısından zengin balık, tavuk, et, yeşil yapraklı sebzeler ve muz gibi meyveler ekleyerek diyetini sağlamlaştırabilirsin. Tabii hazırladığın yiyeceklerin genellikle kızartma olmamasına özen göstermelisin. Kızartma yapmak, yiyeceklerin besin değerini düşürürken kalori miktarını arttırarak kilo almana neden olabilir.

● Toplam kalori miktarını hesapla: Yüksek kalorili yiyeceklerden zengin bir diyetle beslenmek stres seviyelerin dengeli olsa dahi kilo almana neden olabilir. Özellikle stresli bir insansan bu durum göbek sorununu daha da kötüleştirebilir. Bu nedenle içerisinde rafine şeker ve fruktoz şurubu gibi maddeler bulunan hazır yiyecekler ve yağ miktarı fazla olan yemeklerden uzak durmalısın. Beslenme programında kalorili yiyecek miktarını sınırlamak ve diyetini besin değerleri yüksek yiyeceklerle doldurmak uzun vadede etkili bir kilo kontrolü yöntemidir. Buna ek olarak kalori miktarı yüksek olan alkollü ve şekerli içecekleri de sınırlandırman faydalı olacaktır. Her ne kadar alkol kısa vadede stresle baş etmene yardım ediyor gibi gözükse de uzun vadede hem psikolojik olarak yorucudur hem de kilo almana neden olabilir.

● Sigarayı bırak: Obezite ve göbek yağlarıyla sigara içmek arasında bir ilişki olma olasılığı seni şaşırtabilir fakat bilimsel araştırmalar bu ilişkiyi doğrular nitelikte. (4) Sigarayı bırakarak kilo kontrolüne yardımcı olabilirsin. Böylece hem göbek yağlarını önleyebilir hem de sigara ile ilişkili olarak ortaya çıkma ihtimali çok yüksek olan birçok sağlık sorununu engelleyebilirsin.

● Egzersiz yap: Egzersiz hem modunu yükseltir hem de kilo kontrolüne yardımcı olur. Yani hem stresle baş etmeni hem de stresin etkilerinden biri olan kilo alımı ile mücadele etmeni sağlar. Tabii ki egzersizden fayda görmek için düzenli olarak seveceğin bir egzersiz yapman şart. Bunun için zevk aldığın bir egzersiz belirleyip günde 30 dakikanı bu egzersize ayırmalısın. Haftada 5-6 gün orta seviyede spor yaparak stres ile baş ederken kilo kontrolü sağlaman mümkün. Buna ek olarak gün içerisinde mümkün olduğunca hareketli kalmaya çalışmak da faydalı olacaktır.

● Uykuna dikkat et: Kilo vermek istiyorsan mutlaka uyku düzenine önem vermelisin. Çok fazla uyumak da çok az uyumak da hem sağlık açısından zararlıdır hem de kilo almana yol açabilir. Araştırmalar günde 7 saatten az uyku ile 9 saatten fazla uykunun uzun vadede kilo alımına neden olduğunu gösteriyor.(5) Tabii bu değerler yetişkinler için belirlenmiş.

● Stres yönetimi yap: Stres yönetimi zannettiğin kadar zor olmayabilir. Kendine yeterli zamanı ayırarak, meditasyon yaparak ve hatta sosyalleşerek stresle baş edebilirsin. Dışarıda çok yorulduğun stresli bir günün ardından eve gelip dinlenmek, sevdiğin müzikleri dinlemek, sıcak bir duş almak seni rahatlatabilir. Meditasyon ve yoga vücudundaki gerginliği alabilir ve zihinsel olarak dinlenmene yardımcı olabilir. Bilimsel araştırmalar meditasyon yapmanın stresle baş etmenin etkili bir yolu olabileceğini gösteriyor. (6) Stresli olduğun zamanlarda arkadaşlarınla sinemaya gitmek, sevdiklerinle yemek yemek veya zevk aldığın başka sosyal faaliyetlerle meşgul olmak seni rahatlatabilir.

Tüm bunların yanında stres yönetiminde sana destek olacak bitkilerin gücünden de faydalanabilirsin. Özellikle papatya, lavanta, nane, passiflora, matcha, kediotu ve melisa gibi bitkiler yüzyıllardır bu konudaki faydaları sebebiyle kullanılıyor. 

Strese Karşı Doğal Çözümler: Herby No Stress Tea ve Herby Rahatlama Paketi        

Özellikle şehir hayatının bir kabusu olan stresi yenmek için bitkisel çözümlere başvurmak çoğunlukla işe yarayan bir seçenektir.  Herby No Stress Tea ürünü, içeriğindeki papatya, sarı kantaron, lavanta, kedi otu ve passiflora bitkileriyle rahatlamana yardımcı olur. Üstelik elma ve vanilya sayesinde lezzetli, karanfil ve tarçın sayesinde yumuşak bir içim deneyimi elde edersin.

Herby Rahatlama Paketi’nde ise No Stress Tea’nin yanı sıra Sleep Tea de bulunur. Sleep Tea ile gün boyu peşini bırakmamasına ek olarak geceleri de seni rahatsız eden stresin üstesinden gelebilirsin. İçeriğine yüzyıllardır sakinleştirici olarak kullanılan mayıs papatyası, melisa, roybos ve rezene katıldı; limonotu, portakal çiçeği ve tarçınla tatlandırıldı.

Ayrıca sağlıklı ve formda kalmanda, kilo kontrolünü sağlamanda yardımcı olmaları için elma sirkesinin gücünü taşıyan Fit Tea'den, güçlü bir antioksidan olan yeşil çay içeren Fit Tea Kırmızı Meyveli'den ve mate, karahindiba ve at kuyruğu gibi bitkilerle metabolizmanı canlandıracak Skinny Tea'den yararlanabilirsin.

Kaynaklar:

1) https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/27345309/

2) https://link.springer.com/article/10.1007%2Fs13679-018-0306-y

3) https://www.webmd.com/diet/features/stress-weight-gain#1

4) https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4401671/

5) https://onlinelibrary.wiley.com/doi/10.1002/oby.20701

6) https://jamanetwork.com/journals/jamainternalmedicine/fullarticle/1809754

Bu sitede bulunan metinler, görseller, öneriler ve diğer materyaller bilgilendirme amaçlıdır ve hiçbiri tıbbi bir tavsiye değildir. Ayrıca bu sitedeki hiçbir içerik profesyonel teşhis ve tedavinin yerini alamaz. Herhangi bir sağlık sorununuz varsa, yeni bir beslenme, diyet programı deneyecekseniz lütfen önce doktorunuza başvurunuz.

Bu sitede yer alan metinlerdeki bilgiler, referansları verilen kaynaklara aittir.